رنگ ها و رنگدانه ها

اهمیت:  

تنوع زیاد رنگ هایی که اطراف ماست، نقش مهمی را هر روز در زندگی ما ایفا می کنند. از گستره ی رنگ هایی که در جهان به طور طبیعی یافت می شوند گرفته تا ده ها هزار رنگ و سایه ای که از طریق رنگها و رنگدانه های سنتزی به دست می آیند. 

شیمیدانان در این زمینه چه کاری انجام داده اند؟ 

بیش از 150 سال پیش، شیمیدان بریتانیایی به نام ویلیام هنری پرکین، اولین رنگ سنتزی به نام mauveine را کشف کرد که به رنگ ارغوانی بود. او در ابتدا به هدف تحقیق در مسیر رسیدن به جوهر گنه گنه، داروی ضد مالاریا بود. در طی تحقیقاتش او با انجام واکنش اکسیداسیون بر روی آمین آروماتیک آنیلین، به محصول سیاه رنگی دست پیدا کرد که پرکین قادر بود رنگ بنفش mauveine  را با بازده ی کمی از آن جداسازی کند. او اولین کارگاه ساخت رنگش را در سال 1897 باز کرد و شروع صنعت شیمیایی آلی نوین را برپا کرد. 

امروزه نیاز به رنگ دهنده های سنتزی جدید با خواص پیشرفته برای کاربردهای گوناگون در مصارف تجاری هنوز وجود دارد. و همینطور نیاز به رنگ های لیزری و سلول های خورشیدی حساس به رنگ. علاوه بر این شیمیدانان آلی باید فرآیندهای مؤثرتری را برای ساخت آنها که فشار محیطی  صنعت شیمیایی را کاهش بدهد. 

دی کتو پیرول ها (diketopyrrolopyrroles) طبقه ی مهمی از رنگ های قرمز را تشکیل می دهند. ولی اولین نمونه فقط به عنوان یک محصول جانبی ناچیز و با بازده ی کم به دست آمده است. گروهی از شیمیدانان آلی در Ciba Geigy، یک روش ساده و مؤثر برای ساخت این طبقه ی مهم از رنگ ها از مواد اولیه ای که به راحتی در دسترس هستند، توسعه داده اند. این روش همچنین با تغییر در گروههای استخلافی متقارن در هر سمت سیستم حلقه، امکان دستیابی به آنالوگ ها را فراهم می سازد که در نتیجه امکان تغییر در خواص نوری رنگدانه بوجود می آید. 

 

سنتز دی کتو پیرول ها 

منبع: 

 Royal Society of Chemistry, Thomas Graham House, Science Park, Milton Road,  Cambridge, CB4 0WF 

ترجمه توسط: فاطمه نوری